Ben jij de schipper die aan het roer staat?
Steeds vaker zie je termen staan waarin ‘eigen kracht’ centraal staat. Bij de zorgverleners, bij trainers en coaches, in beleidsstukken van diverse organisaties zoals gemeenten en welzijnsorganisaties. Als je sommige teksten wat beter leest, blijft het regelmatig vaag wat ze nu precies met ‘eigen kracht’ bedoelen.
Dan komen er termen als ‘eigen verantwoordelijkheid’, ‘meer zelf doen’ ‘zelfsturing’ of ‘zelfmanagement’ naar voren. Veel mensen zijn bang dat het betekent: ‘zoek het zelf maar uit’ of ‘eigen schuld, dikke bult’. Dit kan nooit de bedoeling zijn. Sterker nog als dit wel zo zou zijn, lost dit geen enkel knelpunt op.
Hoe komt de term ‘eigen kracht’ nu zo prominent naar voren? We leven in tijden van verandering. Oude systemen kraken in hun voegen. Het besef begint bij velen door te dringen dat op de oude voet verder gaan geen toekomstperspectief biedt. De zorg wordt te duur en gemeenten, patiënten- en welzijnsorganisaties hebben minder geld tot hun beschikking. Professionals kunnen daardoor niet meer alles doen en zijn op zoek naar oplossingen hiervoor. Mensen meer zelf laten doen, is een van de mogelijkheden. Aan de andere kant willen ook mensen met chronische gezondheidsklachten meer te zeggen hebben over hun eigen leven en hun behandeling. Patiëntenorganisaties stimuleren dit. Deze twee richtingen versterken elkaar.
Geen mens kan alles zelf of alleen doen. Wat bedoelen ze dan met eigen kracht? Kort samengevat komt het erop neer dat wat je zelf kunt doen, ook zelf doet. Een voorbeeld. Een tijd geleden las ik een artikel over een man die helemaal verlamd was. Hij kon alleen zijn hoofd nog bewegen. Hij was totaal afhankelijk van anderen voor zijn lichamelijke verzorging. Er kwamen veel mensen van de thuiszorg bij hem over de vloer. Daar werd hij tureluurs van. Zoveel verschillende mensen op steeds wisselende tijden. Dat wilde hij niet meer.
Hij wilde op vaste tijden dezelfde mensen hebben. Overleg met de thuiszorgorganisatie leverde niks op, dus zette hij zijn eigen thuiszorgorganisatie op en werd ondernemer. Ook dat kon hij niet alleen maar hij wist wel wat hij wilde. Samen met vrienden, familie en andere mensen die verstand van deze materie hadden, kwam deze organisatie tot stand. Het leverde hem naast een dosis zelfvertrouwen ook een zinvolle invulling van zijn leven op. Hij had weer een doel voor ogen en verdiende voor een deel zijn eigen geld. Je hoeft dus niet alles zelf te doen om toch de regie te kunnen houden.
Hoe kun jij nu zelf zorgen dat je ondanks je gezondheidsklachten toch de schipper aan het roer bent? 5 tips.
1. Het begint meestal met een situatie waar je ontevreden mee bent en je graag anders wilt hebben. Breng in kaart hoe de situatie er nu uitziet en hoe je die graag wilt hebben. Schrijf, teken of schilder erover.
2. Vaak weet je dan nog niet hoe je dit verder aan kunt pakken. Praat er eens vrijblijvend over met familie of goede vrienden. Laat hen meedenken. Dit zijn mensen die dicht bij je staan en het beste met je voor hebben. Juist daardoor zien zij vaak de beren op de weg en zullen dat zeker aan de orde stellen. Voordeel is dat je familie en vrienden nu weten dat je graag verandering wilt op een bepaald gebied en jij hebt alle beren die je omgeving ziet in kaart.
3. Waar liggen je eigen onzekerheden en twijfels bij de uitwerking van je plan? Als je dit lastig vindt, schrijf eens een brief naar jezelf waarin je dit vertelt.
4. Met alle informatie die hierboven uit is gekomen, weet je hoe je de situatie wilt hebben, welke beren je omgeving op de weg ziet en waar je eigen onzekerheden zitten. Vraag jezelf nu af wie je kan helpen om de situatie te veranderen zoals jij die graag wilt hebben. Soms heb je hiervoor tijdelijk ondersteuning nodig van een coach of andere hulpverlener.
5. Durf te experimenteren. In eerste instantie is het spannend en eng. Je weet tenslotte wat je hebt maar nog niet wat je daarvoor in de plaats krijgt. Het klopt dat jij je onzeker kunt voelen. Probeer gewoon een aantal zaken en kijk hoe dat uitpakt. Er zijn tenslotte meerdere wegen naar Rome. Je komt er dan vanzelf achter wat voor jou goed werkt.
