Een machtig middel voor communicatie
Praten vanuit je gevoel. In onze individualistische en rationele samenleving is dat niet alledaags, bang dat het als ‘soft’ of niet ‘daadkrachtig’ wordt gezien. In conflictsituaties, discussies of debatten onderbreken mensen elkaar regelmatig, om hun gelijk te halen of omdat zij zich niet gehoord of gezien voelen.
In gesprek gaan met elkaar kan ook op andere manieren. Indianen gebruiken hiervoor al eeuwenlang de talking stick (andere voorwerpen als een vredespijp, heilige schaal of veer kan ook). De stick straalt onpartijdigheid uit. Essentie van het gebruik is: “praten vanuit je hart en niet vanuit je hoofd.” Dit kan gaan over (alledaagse) zaken die iemand dwars zitten of bespreekbaar wil maken, tot botsingen tussen mensen.
‘Het is het meest krachtige communicatiemiddel dat ik ooit ben tegen gekomen’ vertelde Stephan Covey in één van zijn presentaties. De Talking Stick, of in goed Nederlands de Praatstok, is een machtig middel voor communicatie. De stick straalt onpartijdigheid uit. Essentie van het gebruik is: “praten vanuit je hart en niet vanuit je hoofd.” Wat gebeurt er als je de praatstok gebruikt in een training of bijeenkomst? De gesprekken verdiepen zich zonder dat dit geforceerd overkomt.
Iedereen zit in een cirkel, het symbool van gelijkwaardigheid. Luisteren naar elkaar is essentieel. Degene die de stok in zijn of haar hand heeft mag praten, de rest blijft wachten tot diegene is uitgesproken en zich begrepen voelt. Pas dan geeft de spreker de stok aan de volgende door.
Degene met de stick in zijn/haar hand praat. Anderen zijn stil en luisteren. Iedereen komt aan de beurt en krijgt de ruimte zijn/haar verhaal te vertellen op een manier die bij diegene past. Alles is bespreekbaar. Het is dus helemaal niet nodig het gesprek te onderbreken. Sterker nog: het laten vallen van stiltes om het vertelde te laten bezinken is een belangrijk onderdeel van het gesprek. Zo ontstaat er meer respect en begrip voor elkaar met als logisch gevolg dat mensen zich kwetsbaarder en opener op durven stellen. Het kenmerk van een echte dialoog.
Elkaar interrumperen of op andere manieren het gesprek onderbreken is onnodig. Iedereen komt aan de beurt en krijgt de tijd zijn of haar verhaal te vertellen. Een perfect hulpmiddel bij trainingen en een ideale manier om met elkaar in gesprek te komen en te blijven bij (dreigende) conflicten.
In (dreigende) conflictsituaties is het gebruik van de talking stick methode uitermate effectief. Het brengt mensen in lastige situaties dichter bij elkaar. Soft is dit zeker niet. In Rotterdam zetten ze de talking stick al in bij buurtgesprekken, met positief resultaat. Het vraagt van mensen zich open te stellen voor elkaar, te praten vanuit zijn/haar gevoel, vooroordelen te vergeten en als individu deel te nemen.
Bij een (dreigend) conflict zijn er minimaal twee partijen betrokken. Ter voorbereiding wordt er eerst met de ene groep volgens de talking stick methode gesproken, daarna met de andere en als laatste met beiden groeperingen. Het voordeel hiervan is dat deelnemers al aan deze manier van praten met elkaar gewend zijn. Denken in mogelijkheden in plaats van in problemen, komt hierdoor steeds meer op de voorgrond te staan.
De gespreksleider heeft een belangrijke rol. Hij/zij stelt zich open voor de anderen, zorgt ervoor dat de juiste sfeer wordt gecreëerd en maakt afspraken over het gebruik van deze methode. Een prachtig voorbeeld hoe een eeuwenoud gebruik succesvol is in onze huidige samenleving.
Onderstaande talking stick maakte Karen de Vries van Karidiès voor mij. Deze gebruik ik in trainingen. Al mijn keuren en symbolen staan erop. Karen maakt praatstokken in opdracht en zij geeft ook een workshop praatstok maken.
