‘Ze snappen er helemaal niks van op mijn werk’, zegt een cliënt van mij geïrriteerd. Onbegrip, een veel voorkomend probleem als je een vorm van reuma of andere chronische aandoening hebt.
Helemaal als er sprake is van vermoeidheid, pijn en verminderde energie. Klachten die onzichtbaar zijn. Voor jezelf is het al regelmatig lastig in te schatten wat je vandaag wel of niet kan, laat staan voor je collega’s.
‘Ik heb het al 100.000 keer uitgelegd en nog vragen ze elke keer: dit kleine beetje kan er toch nog wel bij? Of “ik ben ook wel eens moe, hoor” of ze lopen met veel bombarie weg als ik aangeef dat het er echt niet bij kan’, vertelt mijn cliënt als ik doorvraag wat er dan precies gebeurt.
Natuurlijk is het heel vervelend als je het voor je gevoel al heel vaak heb uitgelegd. Als mensen dat vervelende moeie gevoel niet kennen is het voor hen ook lastig een beeld te vormen wat dat voor jou betekent. Als jij het voor je gevoel al meerdere keren hebt uitgelegd wat er aan de hand is, wil dat niet zeggen dat mensen het ook begrepen hebben of onthouden.
Dat is ook vaak de reden dat het tot vervelende situatie leidt. Jij legt het vaak uit maar je gesprekspartner heeft het niet echt begrepen. Uit beleefdheid knikt hij of zij dan wel maar in praktijk blijkt de boodschap niet aangekomen te zijn. Het is meestal geen onwil van mensen.
Als je het altijd op dezelfde manier uitlegt, kan het ook aan mensen voorbij gaan. De ene persoon onthoudt zaken beter als hij de uitlegt hoort, bij de ander blijft het hangen als hij het leest en weer iemand anders begrijpt het beter als er beelden zijn, bijvoorbeeld een tekening of filmpje. Zoals je ziet heeft iedereen weer andere voorkeuren hoe hij of zij dingen het beste onthoudt.
Een tweede belangrijke factor om onbegrip zoveel mogelijk te voorkomen is: herhalen. In praktijk blijkt dat het kwartje bij veel mensen pas gaat vallen als ze het 7 tot 9 keer hebben gehoord. Als je dat weet, kun jij je daar op instellen.
Tips om onbegrip te voorkomen
1. Geef waar nodig je (directe) collega’s op verschillende manieren informatie over je gezondheidsklachten en wat het voor je betekent. Dit kan op verschillende manieren:
- neem bijvoorbeeld een informatiefolder mee en geef die aan je collega’s
- of schrijf een brief naar je collega’s,
- geef uitleg tijdens een teamoverleg of vraag desnoods of een buitenstaander voorlichting komt geven.
- zoek een filmpje op internet of maak zelf een filmpje.
- wees lekker creatief hierin.
2. Wees extra duidelijk. Je collega wil eigenlijk alleen weten wat hij van jou kan verwachten en wanneer. Het is aan jou om daar duidelijk in te zijn. Als iemand aan je vraagt om een extra klusje te doen, bekijk rustig de vraag en bedenk wat jij daarin kunt betekenen zonder jezelf in de weg te zitten of over jezelf over de kling te jagen. Bijvoorbeeld ‘daar heb ik morgenmiddag tijd en ruimte voor’. Zo weet je gesprekspartner exact waar die aan toe is.
3. Als de klus voor jou te lastig is, zoek dan een alternatief en geef je collega aan hoe het voor jou dan wel kan. Je hoeft nooit altijd direct te reageren. Als je de klus nog niet overziet, geef dan aan: ‘ik kom er morgenochtend bij je op terug’. Zo heb jij tijd om het overzicht terug te pakken.
4. Check altijd of je gesprekspartner begrepen heeft wat je hebt gezegd. Het komt te vaak voor dat we denken dat iemand het begrepen heeft zonder het te checken. Dat geeft communicatiestoornissen en ergernissen. Merk je dat het toch onduidelijk voor iemand is, leg het dan rustig nog een keer uit zonder je te ergeren. Het is onderdeel van het hebben van een chronische aandoening dat je zaken regelmatig moet herhalen.
En ja, het komt ook voor dat mensen het echt niet willen of kunnen begrijpen. Stop daar zo weinig mogelijk energie in. Mensen veranderen is onmogelijk.
Hoe ga jij met onbegrip om? Ik zie je reactie hieronder graag.
6 reacties
Ik ben gastouder, werk 2 dagen in de week. Ik deel mijn eigen werktijd in en neem regelmatig een korte pauze. Helder communiceren naar kinderen toe blijft belangrijk. Werkt iets niet, dan denk ik erover na en vertel het een volgende keer anders. Ben de laatste tijd wel veel onbegrip bij hulpverleners tegengekomen. Ik weet dat ik mijn verhaal helder en duidelijk uit kan leggen, word er dan nog niet geluisterd dan stop ik het traject. De energie die ik heb gebruik ik liever voor iets positiefs. Heb ooit een citaat gelezen, om elkaar te begrijpen moet je wel dezelfde taal spreken. Dit citaat hoor ik mezelf dan denken, mocht iemand mij niet begrijpen. Daarnaast probeer ik een ander niet te overtuigen van mijn gelijk. Kost wederom te veel energie, en die is spaarzaam.
Dank je wel Hanna voor je aanvullingen. Helder communiceren blijkt inderdaad een van de belangrijkste succesfactoren te zijn. Hoe ziet het onbegrip van hulpverleners eruit? Dan kan ik daar wellicht nog een artikel over schrijven.
Mijn ervaringen is dat er meer mensen zijn die er niks van snappen, dan mensen die echt wel heel veel begrip hebben voor mijn situatie. En deze laatsten zijn dan een hele steun, zeker op het werk. Ook al begrijpen ze niet steeds het volledige plaatje. Mijn teamlead zoekt samen met mij naar mogelijkheden voor “als het even niet gaat”. Sommige collega’s houden de tijd mee in de gaten, zodat ik tijdig voldoende pauze neem. Of ze nemen even de tijd om te horen hoe het met me gaat.
Maar heel wat mensen begrijpen het inderdaad niet. Dat je weinig ziet aan de buitenkant, helpt daar natuurlijk ook niet aan. Dus, herhalen,…herhalen, …herhalen,…
Wat ik merk is dat als je een beetje humor in je verhaal steekt of tracht te eindigen met iets positiefs, zonder dat je aan de ernst van je aandoeningen afdoet, dat het toch beter blijft hangen.
@Hanna: dank je voor het citaat!
Dank je wel Ann voor je reactie. Je hebt helemaal gelijk dat humor en verhalen vertellen helpen om je boodschap beter te laten doordringen bij mensen.
Ik heb bij mijn laatste werkgever alles gegeven wat ik kon. In het begin hadden ze volop begrip, tot er een interim kwam, een wolf in schaapskleren.
Ik was de moeder van de afdeling, hij prees mij om mijn werk, beoordelingen altijd uitmuntend, tot ik ziek werd, dubbele nekhernia. Ik werd 1x thuis bezocht, maar de bedrijfsarts keek op internet en zei 4 maanden en hup aan het werk. Ik had 1 week om te beginnen, had nog geen auto gereden. Moest eigenlijk eerst bij neurochirurg terugkomen, om met CT-scan te kijken of er botaangroei was. Al mijn correspondentie werd van tafel weggeveegd, erg jammer dat het zo moest lopen. Maar het bedrijf wist dat het slecht ging en iedereen in de ziektewet moest eruit. Ik heb geweigerd, hoorde dat mijn zieke collega’s zodra ze op het werk verschenen, meteen de laan uit konden. Al met al kwam er op mijn personeelskaart te staan, niet ziek, arbeidsconflict. Ga daar maar eens aanstaan. Collega’s stonden achter me op HR na. Ik ging altijd over mijn grenzen om het goed te doen voor de werkgever. Ze gingen failliet en uiteraard arbeidsconflict was ook bekend bij UWV, ik heb 5 jaar gevochten, maar uiteindelijk dit jaar mijn IVA, terecht gekregen.
Wat een naar verhaal Tineke. Helaas gaat het ook wel eens mis, zoals jij hebt gemerkt. Gelukkig heb je een nu een IVA. Dat heeft je veel energie gekost, lees ik.
Hartelijke groet,
Annemiek